Παναγία Σουμελά: Δεκαπενταύγουστος στο άγνωστο χωριό της πασίγνωστης μονής

Η μέρα του Δεκαπενταύγουστου ξεκινούσε διαφορετικά. Για να λέμε την αλήθεια, δεν ξεκινούσε ακριβώς, αλλά συνεχιζόταν από το βράδυ της παραμονής. Στην ερώτηση των συμμαθητών μου «πού πήγες διακοπές», η απάντηση «στο χωριό, στην Καστανιά» δεν συναντούσε ενθουσιώδη αποδοχή και κανένα κορίτσι δεν ήθελε να ακούσει για τις φανταστικές μου περιπέτειες στα δάση και τα μονοπάτια γύρω από την Παναγία Σουμελά. Το όνομα και μόνο, «Σουμελά», ηχούσε περίεργα και μόνο ορισμένοι που πήγαιναν στην Κοζάνη είχαν αναμνήσεις από τους φιδογυριστούς δρόμους με τα επιβλητικά έλατα που οδηγούσαν στο χωριό και ήθελαν να τους ξεχάσουν επειδή τους προκαλούσαν ναυτία. Ωστόσο, οι ημέρες προς τη μεγάλη γιορτή του Δεκαπενταύγουστου έμοιαζαν με μια μικρή ιεροτελεστία. Τα παιδιά του χωριού –έτσι αποκαλούσαμε τους εαυτούς μας για δύο εβδομάδες– βλέπαμε κάθε χρόνο να συντελείται το «θαύμα» των ημερών, όπως τουλάχιστον έλεγαν οι ενήλικες τους εκατοντάδες επισκέπτες που συνέρρεαν απ’ όλη την Ελλάδα με πούλμαν και αυτοκίνητα που έφταναν μέχρι τις αυλές των σπιτιών. Τα μονοπάτια και τα ξέφωτα που ήταν δικαιωματικά υπό την κατοχή μας γέμιζαν «ξένους» με αντίσκηνα, υπνόσακους, ραδιόφωνα με κασέτες που έλιωναν να παίζουν ξανά και ξανά ποντιακά τραγούδια με τους λυγμούς της λύρας.

Ψησταριές, κάρβουνα, μυρωδιά τσίκνας, τσίπουρο και χορούς κότσαρι, τικ, σέρα και πιτσάκ συμπλήρωναν μια εικόνα που έμοιαζε περισσότερο διονυσιακή παρά κατάνυξης. Στο προαύλιο της εκκλησίας ο κόσμος σαν υπνωτισμένος περπατούσε γύρω από τους πάγκους με τα παιχνίδια και τα πιροσκί ή χόρευε μπροστά από έναν λυράρη. Σαν στήλες άλατος κοιτούσαμε όσους έφταναν στα σκαλιά της εκκλησίας γονυπετής με τις πληγές ανοιχτές προσμένοντας σε ένα θαύμα. Το βράδυ κλήρωναν ένα αυτοκίνητο αλλά ποτέ δεν είχαμε πάρει μέρος στη λοταρία.

Ανήμερα τη γιορτή βάζαμε τα καλά μας και ανεβαίναμε στην εκκλησία για να προσκυνήσουμε τη θαυματουργή εικόνα. Στην πραγματικότητα, πηγαίναμε να δούμε ποιοι υπουργοί τίμησαν για πρώτη και μοναδική φορά το χωριό μας, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τα κανάλια και τα στρατιωτικά ελικόπτερα που πετούσαν πάνω από τα κεφάλια μας. Ετσι κι αλλιώς, ήταν αδύνατον να πλησιάσουμε και περιμέναμε, αιωνίως πιστεύαμε τότε, να περάσει η εικόνα της Παναγίας Σουμελά δίπλα μας. Η ιστορία της χάνεται στους αιώνες και εκκινεί από το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα στα βάθη της Τουρκίας. Η πιο πιθανή απόδοση του ονόματός της είναι στα ποντιακά «σου Μελά», δηλαδή από το όρος Μελά, αλλά μικρή σημασία έχει. Δεν πιστεύω στα θαύματα. Ωστόσο, τώρα που η απόσταση της Καστανιάς μεγαλώνει όσο περνάνε τα χρόνια εκείνα τα καλοκαίρια του Δεκαπενταύγουστου που κανείς δεν ήθελε να ακούσει είναι η μικρή προσωπική μου επιστροφή, ο πίσω κήπος που ενίοτε σκαλίζω. Αυτό δεν είναι θαύμα;

 Καθημερινή

Αν βρήκατε ενδιαφέρον αυτό που είδατε, τότε κοινοποιήστε το και σε φίλους, μπορεί και σε αυτούς να είναι χρήσιμο!